Al Fadimem Türküsünün Perde Arkası Aralandı: Yıllardır Söylenen Aşkın Gerçek Öyküsü
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli köyü ile Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyü sakinlerinin gönlünde taht kuran ve nesilden nesile aktarılan efsanevi türkü Al Fadimem‘in ardındaki gerçek hikaye, titiz bir çalışmayla gün ışığına çıkarıldı. gazeteadil.com.tr olarak, halk kültürümüzün önemli bir mirası olan bu türkünün derinliklerine indik.
TÜBİTAK Destekli Proje, Türkünün Kayıp Kıtasını Buldu
Türk Dili ve Edebiyatı alanında düzenlenen TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir, tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında dikkat çekici bir projeye imza attı. “Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği” başlıklı bu çalışma, yıllardır dillerde dolaşan Al Fadimem türküsünün kökenine inerek, unutulmaya yüz tutmuş ilk sözlerini birinci elden kaynaklarla derlemeyi başardı.
Halk Kültüründe Söz ve Anlam Değişimleri: Al Fadimem Örneği
Proje, halk türkülerinin zaman içinde nasıl değişime uğradığını, sözlerinin ve anlamlarının nasıl evrildiğini gözler önüne sermeyi amaçlıyor. Bu kapsamda, Al Fadimem türküsünün gerçek kahramanları olduğu düşünülen Kadir Kilci ve Fadime Bostan ile aynı dönemde yaşamış akrabaları ve köylülerle yapılan derinlemesine mülakatlar, araştırmanın temelini oluşturdu. Bu görüşmeler, türkünün sözlü geleneğin bir ürünü olarak nasıl şekillendiğine dair paha biçilmez bilgiler sundu.
Efe Kadir ve Fadime’nin Hüzünlü Sevda Hikayesi
Yapılan saha çalışmaları ve derlenen bilgiler doğrultusunda, türküye ilham veren sevda hikayesi şöyle şekilleniyor: Efe Kadir, o dönemde yoksul ve yetim olduğu için Fadime ile evlenmek üzere gerekli maddi imkanlara sahip değildi. Bu durum üzerine, Fadime’yi kaçırmaya karar verdi. Fadime de gönüllü olarak bu kaçışa razı oldu. Ancak, o dönemin yasalarına göre Fadime’nin resmi kayıtlarda yaşı küçük gösteriliyordu. Bu durumun ailesi tarafından şikayet edilmesi üzerine Efe Kadir tutuklanarak cezaevine gönderildi. Fadime ise ailesi tarafından başkasıyla evlendirildi. Bu acı ayrılık, Efe Kadir’in hapishanedeyken dillendirdiği ve içinde büyük bir hasret barındıran türkülere yansıdı. İşte “Al Fadimem” de bu yürek burkan ayrılığın ve özlemin bir ifadesi olarak ortaya çıktı.
40 Yıllık Ses Kaydı, Kayıp Kıtalara Işık Tuttu
Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden yapılmış 40 yıllık bir ses kaydının gün yüzüne çıkması oldu. 1985 yılında, Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu kaset, Efe Kadir’in bizzat kendi sesinden türkünün dört kıtasını okuduğunu ortaya koyuyor. Ali Kalkan, Veli Kilci ve diğer aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, türkünün ilk ve orijinal sözlerine ulaşmada adeta birincil bir belge niteliği taşıyor. Bu sayede, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtalar da tespit edildi. Bu keşif, “Al Fadimem” türküsünün kuşaklar boyunca nasıl bir değişim geçirdiğini somut delillerle kanıtlıyor. gazeteadil.com.tr olarak bu değerli kültürel mirası koruma ve gelecek nesillere aktarma gayretinde olan herkesi takdirle karşılıyoruz.
