İZMİR – Günümüzün dijital alışveriş dünyasında, tek bir tıkla yapılan alışveriş kadar kolay görünen ‘tek tıkla iade’ seçeneği, hem işletmeler hem de gezegenimiz için önemli bir maliyet ve çevresel yük oluşturuyor. Gazeteadil.com.tr olarak, hızla büyüyen bu iade ekonomisinin perde arkasını ve etkilerini mercek altına aldık. Yaşar Üniversitesi Lojistik Yönetimi Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Melisa Özbiltekin Pala, tüketicinin konforu ile şirketlerin operasyonel zorlukları arasındaki dengeyi ve bu durumun ekolojik sonuçlarını değerlendirdi.
Tek Bir Ürünün ‘Geri Dönüş’ Maliyeti Üretimini Katlıyor
Online alışverişin yaygınlaşmasıyla birlikte, tüketiciler için sunulan kolay iade imkanları, lojistik zincirinin en karmaşık halkalarından birini oluşturuyor. Özellikle giyim sektöründe artış gösteren iade oranları, ‘tersine lojistik’ kavramını daha görünür kılıyor. Dr. Melisa Özbiltekin Pala, basit bir iade işleminin, aslında ürünün ilk üretim maliyetini dahi aşabilecek operasyonel bir yüke dönüştüğünü belirtti. Pala, bu durumun işletmeleri zorlayarak, bazı durumlarda iade edilen ürünleri yeniden satışa sunmak yerine imha etme noktasına getirebildiğini vurguladı.
İadenin Görünmeyen Çevresel Bedeli
Tüketicilerin en sık karşılaştığı iade nedenlerinden biri olan beden uyumsuzluğu, kontrolsüz yönetildiğinde ciddi bir ekolojik soruna yol açıyor. Dr. Pala, tüketicinin ‘uymazsa geri gönderirim’ rahatlığının arkasında yatan ve gözden kaçan karbon ayak izine dikkat çekti. Bir ürünün tüketiciye ulaşması, ardından depoya geri dönmesi, toplama, taşıma, kalite kontrol, yeniden paketleme ve tekrar stoklama gibi çok katmanlı bir süreci içeriyor. Dr. Pala, özellikle moda perakendesinde, bir ürünün iade sürecinde harcanan enerji ve oluşturulan karbon salımının, ilk gönderim sürecindeki emisyonu aşabileceğini söyledi. Bu durum, sektörde önemli bir çevresel baskı yaratıyor.
Dr. Pala, ‘iade ekonomisi‘nin sürdürülebilirlik açısından yeniden ele alınması gerektiğini belirterek, şunları ekledi: “Tüketicinin sıradan bir eylem olarak gördüğü iade kararı, aslında arka planda ciddi bir çevresel maliyet oluşturuyor. Bu süreçlerin daha bilinçli yönetilmesi şart.”
Çözüm: Stratejik İyileştirme ve Tersine Lojistik Optimizasyonu
Yaşar Üniversitesi’nden Dr. Melisa Özbiltekin Pala, bu karmaşık sorunun çözümünün stratejik iyileştirmelerden geçtiğini ifade etti. Etkin bir tersine lojistik yönetimi ile risklerin en aza indirilebileceğini belirten Pala, taşıma planlamasının optimize edilmesi, enerji verimliliğinin artırılması ve geri dönüşüm altyapısının güçlendirilmesi gibi adımların önemine değindi. Doğru yönetilen tersine lojistik süreçlerinin, hem operasyonel verimliliği artıracağını hem de şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına katkı sağlayacağını sözlerine ekledi. Gazeteadil.com.tr olarak, bu konudaki gelişmeleri yakından takip etmeye devam edeceğiz.
